Tüketici Hukuku Nedir?

Kanun koyucu taraf olduğu hukuki ilişkilerde zayıf taraf olan tüketiciyi koruma düşüncesi 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’u kabul etmiştir. Bu kanunla tüketicinin kurduğu sözleşmeler ayrı bir düzenlemeye tabi tutulmuştur. Kanunda; Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır. Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem olarak tanımlanmıştır. Tüketicinin tüm talepleri için dava yoluna başvurmaması adına Tüketici Hakem Heyetleri kurulmuştur. Tüketici hukukundan doğan ihtilaflar bazı parasal sınırlar yönünden Tüketici Hakem Heyetlerinin görevine bırakılmıştır.

Tüketici Hakem Heyeti Başvurularında Parasal Sınırlar Nelerdir? Tüketici Mahkemelerine Başvuruda Parasal Sınırlar Nedir?

26 Aralık 2020 Tarihli ve 31346 Sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 68. ve Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinin 6. Maddelerinde Yer Alan Parasal Sınırların Artırılmasına İlişkin Tebliğ” ile birlikte 2021 yılında tüketici hakları mevzuatından doğan uyuşmazlıkların çözüm yerinin hangi tutarlara göre belirleneceği tebliğ edilmiştir.

Yapılan düzenleme ile 2021 yılında tüketici hakem heyeti başvurusu için belirlenen parasal sınırlar aşağıdaki gibidir;Yapılan düzenleme ile 2021 yılında tüketici hakem heyeti başvurusu için belirlenen parasal sınırlar aşağıdaki gibidir;a) 7.550 Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetlerib) Büyükşehir statüsünde olan illerde 7.550 Türk Lirası ile 11.330 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleric) Büyükşehir statüsünde olmayan illerin merkezlerinde 11.330 Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleriç) Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde 7.550 Türk Lirası ile 11.330 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri, görevlidir.
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 68. Maddesi gereği yukarıdaki tebliğde belirtilen 11.330 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. 11.330 TL üzerindeki uyuşmazlıklarda Tüketici Mahkemeleri görevlidir.

Haksız Şartlar Nedir? Tüketici Sözleşmelerinde Yer Alan Haksız Şartlar Geçerli midir?

Haksız şart; tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme şartlarıdır. Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüzdür. Sözleşmenin haksız şartlar dışındaki hükümleri geçerliliğini korur. Bu durumda sözleşmeyi düzenleyen, kesin olarak hükümsüz sayılan şartlar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez.

Ayıplı Mal Nedir? Aldığım Malın Ayıplı Olması Durumunda Ne Yapabilirim? Aldığım Malın Ayıplı Olması Durumunda Haklarım Nelerdir?

Ayıplı mal: tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Ayrıca ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.

Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;

1.Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.

2.Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme.

3.Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.

4.İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme.

Seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

Ayıplı Hizmet Nedir? Aldığım Hizmetin Ayıplı Olması Durumunda Ne Yapabilirim? Aldığım Hizmetin Ayıplı Olması Durumunda Haklarım Nelerdir?

Ayıplı hizmet: sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir. Hizmet sağlayıcısı tarafından bildirilen, internet portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri taşımayan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren hizmetler ayıplıdır. Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici aşağıdaki haklara sahiptir.

1.Hizmetin yeniden görülmesi

2.Hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımı

3.Ayıp oranında bedelden indirim

4.Sözleşmeden dönme

haklarından birini sağlayıcıya karşı kullanmakta serbesttir. Sağlayıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar sağlayıcı tarafından karşılanır. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.

Tüketici Hakem Heyeti Ne Karar Verir? Tüketici Hakem Heyeti Ne Kadar Sürede Karar Verir?

Tüketici Hakem Heyetine başvuru yapılmasından sonra Tüketici Hakem Heyeti karşı taraftan iddialara ilişkin cevap vermesini ister. Karşı tarafın cevaplarının sunulmasından sonra hakem heyeti dosya üzerinden inceleme yapıp(Gerektiğinde bilirkişi incelemesi de yaptırabilir) talebin kabulüne ya da reddine karar verir. Tüketici Hakem Heyetlerinin uyuşmazlık hakkında vermiş olduğu karar mahkeme kararı hükmünde olup karşı taraf yerine getirmeze icra dairesinden talepte bulunularak karar yerine getirtilir. Tüketici Hakem Heyetinin vermiş olduğu kararın kabul etmeyen taraf kararın kendisine tebliğinden itibaren 15 gün içinde Tüketici Mahkemesi’nde itiraz edebilir. Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesince verilen kararlar kesin kararlar olup, tarafların itiraz hakları bulunmamaktadır. Tüketici Hakem Heyetleri kararları bulunulan ilin, ilçenin iş yoğunluğuna göre değişen sürelerde verilmektedir. 3 ay içerisinde karar verildiği gibi 9 ay içerisinde de karar verildiği olmaktadır. Bu konuda kesin bir süre bulunmamaktadır.

Tüketici taleplerinin değerlendirilmesi ve uyuşmazlıkların çözümlenmesi

Tüketiciler lehine Hakem Heyetine başvurulması

Tüketici mahkemesinde dava açılması ve takibi

Tüketici kredisi sözleşmeleri kapsamında alınan yapılandırma ücretlerinin iadesi, erken ödeme indirimi

Kredi kartı işlem ücretlerinin takibi

Ayıplı mal neticesinde tüketicinin uğradığı zararlar kapsamında tazminat talebi

Mesafeli satış sözleşmelerine ilişkin ihtilafların takibi

Tüketici sözleşmelerinde yer alan haksız şartların tespiti ve yasal işlemler

Taksitle satış sözleşmeleri, cayma hakkının kullanılması

Konut finansmanı ve ön ödemeli konut satış sözleşmelerinden kaynaklanan ihtilaflar

Devre tatil ve paket tur ve abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan ihtilaflar

Taksitle satış sözleşmeleri

Tüketici kredisi sözleşmeleri

Konut finansmanı sözleşmeleri

İş yeri dışında kurulan sözleşmeler

Mesafeli sözleşmeler (Özellikle internet ve telefon gibi çeşitli vasıtalar aracılığı ile kurulan sözleşmeler)

Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeleri

Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri

Paket tur sözleşmeleri

Abonelik sözleşmeleri 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanununda sayılan sözleşmelerin bir kısmıdır. Ancak tüketici sözleşmelerinin yukarıda sayılan sözleşmeler ile sınırlanması mümkün değildir, çünkü her türlü sözleşme tüketici sözleşmesi niteliğini taşıyabilmektedir. Bir sözleşmenin tüketici sözleşmesi olup olmadığını belirlemek için sözleşmenin hangi amaçla kurulduğu amacına bakılmalıdır. Tüketici işlemlerine ilişkin uyuşmazlıklar ve her türlü davalar aksine düzenleme olmadıkça kanunda belirlenen miktar sınırlarına göre Tüketici Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemeleri görevlidir.

Yukarıda açıklananlar genel bilgiler olup her tüketici davası tarafların talepleri, iddiaları, delilleri, delillerin ispata elverişli olup olmadığı gibi pek çok konu ve sorun barındırmaktadır. Bu sebeple kendi durumunuz ile alakalı olarak Sarıoğlu & Sefer Avukatlık Bürosuna e-posta yoluyla veya telefon yoluyla danışmak ve bilgi almak için ulaşabilirsiniz.